موسسه مطالعات جامعه نگاران برنا
We are social
jame.organization(at)gmail.com
ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮات اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ
SOCIAL IMPACT ASSESMENT
* ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪاي
از اواﺳﻂ دﻫﻪ 1960 ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﻧﺎﮔﻮار ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪاي آﺷﮑﺎر ﺷﺪ. ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﺑﻮد ﮐﻪ رﺷﺪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن اﻟﺰاﻣﺎً ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎي ﺗﺄﻣﯿﻦ ﮐﺎﻻﻫﺎي ﺿﺮوري ﺧﺎﻧﻮادهﻫﺎ، دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺿﺮوري ﺷﻬﺮي، ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻬﺪاﺷﺘﯽ، ﺗﻀﻤﯿﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ در ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮي، ﺗﺤﻘﻖ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ و اﺷﺘﻐﺎل ﻣﻮﻟﺪ ﻧﯿﺴﺖ و ﺧﻮدآﮔﺎﻫﯽ اﯾﺠﺎد ﺷﺪه زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﻃﺮح ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﺪﯾﺪ و ﺷﮑﻞﮔﯿﺮي اﻗﺪاﻣﺎﺗﯽ در راﺳﺘﺎي ﺟﺒﺮان ﮐﺎﺳﺘﯽﻫﺎي ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﻮﺳﻌﻪاي اﯾﺠﺎد ﮐﺮد.
* ارزﯾﺎﺑﯽ ﺗﺄﺛﯿﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﭼﯿﺴﺖ؟ و ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﻨﮕﺎهﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي ﮐﻤﮏ می‌کند؟
اﺗﺎف ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺗﺤﻠﯿﻞ، ﻧﻈﺎرت و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ (ﻣﺜﺒﺖ ﯾﺎ ﻣﻨﻔﯽ) رﺧﺪادﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي ﺷﺪه (ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ، ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ، ﻃﺮحﻫﺎ و ﭘﺮوژهﻫﺎ) و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ ﻫﺮ ﻓﺮاﮔﺮد ﺗﻐﯿﯿﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﯽﺷﻮد. (ﺗﻌﺮﯾﻒ از ﻓﺮاﻧﮏ وﻧﮑﻠﯽ)
پژوهشی است که دانش لازم برای تحلیل، مدیریت و نظارت منظم و پیشاپیش بر تاثیرات یک اقدام، برنامه، پروژه یا سیاست پیشنهادی در کیفیت زندگی افراد و اجتماعات انسانی را فراهم می‌کند.
ﻋﻠﯿﺮﻏﻢ تفاوت‌های ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﯿﺎن و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدن اﺗﺎف، ﻧﮑﺎت زﯾﺮ درﺑﺎره ﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ ﺗﻌﺎرﯾﻒ ﻗﺎﺑﻞ ذﮐﺮ اﺳﺖ:
اﻣﺮوزه می‌توان اﺗﺎف را درﺑﺎره ﺗﺄﺛﯿﺮات ﭘﺮوژهﻫﺎ، ﻃﺮحﻫﺎ و ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎ، ﭼﻪ ﻗﺒﻞ از اﺟﺮا و ﭼﻪ ﺑﻌﺪ از اﺟﺮا داﻧﺴﺖ.
اﺗﺎف درﺑﺎره ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎي ﺧﻮاﺳﺘﻪ/ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ؛ ﻣﻨﻔﯽ/ﻣﺜﺒﺖ اﺳﺖ.
ﻣﻔﻬﻮم «اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ» در اﺗﺎف، ﻣﻌﻨﺎﯾﯽ وﺳﯿﻊﺗﺮ از ﻣﻌﻨﺎي ﻫﻤﯿﻦ واژه در ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﯽ و اﻧﺴﺎنﺷﻨﺎﺳﯽ داﻧﺸﮕﺎﻫﯽ دارد. ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ در اﺗﺎف ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ در داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ، ﺗﻨﻬﺎ در ﺑﺮداﺷﺘﯽ وﺳﯿﻊ از واژه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آﯾﻨﺪ.
اﺗﺎف داﻧﺸﯽ ﮐﺎرﺑﺮدي اﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﺪف آن اراﺋﻪ راﻫﮑﺎرﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮان اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺮاﯾﺶﻫﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﻧﮕﺮشﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ در اﺗﺎف ﺑﺴﻂ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ.
* ﻣﺮاﺣﻞ اﺗﺎف
* ابعاد اتاف:
اتاف کلان: تاکید بر تاثیرات اجرای یک اقدام توسعه‌ای بر نظام‌های سطح ملی و بین‌المللی (همچون ارزیابی تاثیرات قوانین)
اتاف متوسط: ارزیابی تاثیرات اجتماعی اقدامات توسعه‌ای بر سازمان‌ها و شبکه‌های اجتماعی کنشگران
اتاف خرد: ارزیابی تاثیرات اجتماعی بر افراد و رفتارهای آنها
* زمینه اتاف:
شناسایی منطقه جغرافیایی و جغرافیای انسانی و محیط متاثر از اقدام توسعه‌ای
شناسایی متغیرها و مقولاتی که با تاثیر اقدام مرتبط‌اند.
تعیین اولیه نفع برندگان و زیان‌دیدگان