پروژه ها

تسهیلگری و توسعه محلی

تسهیلگری و توسعه محلی

حامیان / همکاران دفتر امور اجتماعی فرهنگی استانداری کرمان

دسته بندی تسهیلگری اجتماع محور

تاریخ شروع 1397

وضعیت پروژه در حال اجراء

موسسه مطالعات اجتماعی جامعه نگاران برنا در بهمن ماه سال 96 پس از ارزیابی شرکت مادر (نقش کلیک) در قالب مصاحبه با اعضای تیم ها، به عنوان دفتر تسهیلگری و توسعه محلی بنی هاشم در خرداد ماه سال 97 باپنج رویکرد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی، مددکاری و شهرسازی شروع به کار کرد.

ﻣﺤﻠﻪ بنی هاشم با مساحت 2850000 متر مربع درشمال ﺷﺮق شهرﻛﺮﻣﺎن، در ﺿﻠﻊ ﺷﺮﻗﻲ ﺑﺰرﮔﺮاه آﻳﺖ اﷲ ﺧﺎﻣﻨﻪ ای واﻗﻊ ﺷﺪهاست،این محله با بیش از 14 هزار نفر جمعیت، از ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎل ﺑﻪ روستای ﺳﻴﺪي،از ﺷﺮق ﺑﻪ کوه های صاحب الزمان ،و از ﻏﺮب ﺑﻪ محله بلدالامین و از جنوب به خیابان فیروزآباد منتهی می گردد. این محله از سمت شرق با خیابان رز، از غرب با جاده کرمان-کوهپایه و از شمال با 20 متری سوم محدود شده است

اراضی محله بنی هاشم درسال 1343 ،توسط ملاکان اولیه، آقایان رشیدفرخی،بهرام پور، کیانیان و سروشیان در سال 1343( پیش از تصویب قانون شهرداری ها) تفکیک شده و در دفتر املاک اداره ثبت،به نام ایشان ثبت گردیده است.سپس این افراد با تقسیم های قانونی و غیر قانونی ( بدون مجوز و یا کمتر از حد نصاب ) اراضی به قطعات کوچکتر اقدام به انتقال این اراضی به افراد و ساکنین محل نموده اند که عمده این انتقالات به صورت عادی از طریق قولنامه به عمل آمده است.
اولین سکنه این محله افراد کولی بوده اند که در اثر ناتوانی از خرید زمین در محدوده خدمات شهری، زمین¬های ارزان قیمت و در عین حال ثبتی این منطقه را در نزدیکی محل اسکان هم طوایف خود (خیابان مهدیه و فیروزآباد )، برای ساخت و ساز مناسب می یابند و در این محله استقرا می باند. پس از شکلگیری این هسته اولیه، اهالی روستاهای همجوار مانند کوهپایه و شهداد وافراد کم توان شهری ،به ویژه کارگران شهرداری ،تحت تاثیر عوامل شکلگیری حاشیه نشینی شروع به خرید زمین در بخش دیگری از این منطقه (بافاصله از کولی ها ) نموده و با اندک سرمایه موجود بدون اخذ پروانه ساخت و ساز،اقدام به بنا مسکن برای خود می نمایند.
بررسی¬ها حاکی از آن است که تا اوایل دهه 80، این محله از زیرساخت¬ها و خدمات شهری محروم بوده است ،اما با افزایش ورود جمعیت و متعاقب دستور رهبری در سفراستانی سال 1382 به شهرکرمان، فعالیت های عمرانی وهمینطورهویت بخش مانند ساخت مساجد و تکایا به سرعت کلید می¬خورد و در همان سال مسجدمرکزی محله تحت عنوان مسجد ابوالفضل توسط خیر معروف ،حاج آقا خدایی احداث می گردد.

حال اشاره ای کوتاه به مفاهیمی خواهیم داشت که در بخش توسعه محلی و ایحاد محلات جزو ضرورت هایی می باشند که با آنها سر و کار داریم:

توسعه اجتماعی: توسعه اجتماعی فرآیندی است که طی آن قابلیت‌های بافت اجتماعی جهت مشارکت آگاهانه شهروندان با هدف افزایش کیفیت زندگی و برابری اجتماعی آنان ارتقا یافته و در آن ساختارهای لازم برای تحقق این هدف تدارک دیده می شود. توسعه اجتماعی بر ستون‌های شهروندی، مشارکت اجتماعی، رفاه اجتماعی و سرمایه اجتماعی بنا شده است.

زیست پذیری: زیست پذیری از منظر ماهیت و شرایط موجود، زيرمجموعه¬اي از پايداري است که مستقيماً بر ابعاد فيزيکي، اجتماعي-اقتصادی و رواني زندگي مردم تاثير می گذارد و دربرگيرنده مجموعه اي از ويژگي¬هاي اکتسابي و شرایط محيطی می باشد که آن را به مکاني مطلوب، مناسب و جذاب براي زندگي، کار و بازدید همه مردم تبديل مي¬کند. اين ويژگي ها به دو دسته عینی(دسترسي به زيرساخت هاي شهري، امنيت، گزينه هاي مختلف جابه جايي و حمل و نقل، مسکن، سلامت و امکانات بهداشتي، تفريح، فضاهاي عمومي جذاب و فرصت هاي اقتصادي) و ذهنی-روانی (حس تعلق به مکان، هويت محلي، سرمايه اجتماعي، همبستگي، عدالت، صميميت و راحتي) طبقه¬بندی مي¬شود.
ارتقای کیفیت زندگی: کیفیت زندگی مفهومی چند وجهی، نسبی و متاثر از زمان و مکان و ارزش های فردی و اجتماعی است که ابعاد عینی و ذهنی را مد نظر قرار می دهد(رضوانی و همکار،1387: 4). از این رو از دیدگاه افراد و گروه های مختلف، به صور گوناگون تعریف شده است. برخی آن را مترادف با زیست پذیری و برخی اندازه ای برای میزان جذابیت، رفاه عمومی، بهزیستی اجتماعی، شادکامی و... دانسته اند. گروهی نیز زیست پذیری را بخشی از کیفیت کلی زندگی دانسته اند(Mccrea and et.al,2012). از سوی دیگر واحد اطلاعات اکونومیست زیست¬پذیری را عاملی می¬داند که به کیفیت بالای زندگی کمک می کند(EIU,2012). این درهم¬تنیدگی و تشابه بسیار میان دو مفهوم زیست¬پذیری و کیفیت زندگی سبب شده است اغلب به جای هم به کار روند. امّا تفاوت میان این دو را می توان در وجود امکانات محیط های ساخته شده و طبیعی (زیست پذیری) و تجربه و قضاوت (خوب، بد و یا بی تفاوت) کاربران پس از استفاده از آنها(کیفیت زندگی) عنوان کرد. از این رو کیفیت زندگی موضوعی ذهنی است که با رفاه کلی و عمومی افراد در ارتباط است و زیست پذیری شرایطی عینی است که در آن ملزومات اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و زیست محیطی، به منظور آسایش و رفاه درازمدت جامعه فراهم می گردد. (عیسی لو و همکاران،1393: 111).
خدمات اجتماع محور: فضای عمومی محله را می توان به صورت های مختلفی در نظر گرفت؛ فضای باز محله، مدرسه، خیابان ها و معابرعمومی، پارک ها، سینماها، كتابخانه ها، فضاهای ورزشی و مانند آنها از آن جمله اند. توجه به عرصه های عمومی و فضاهای شهری بخصوص در الگوی محلات پایدار از اهمیت بسزایی برخوردار است.
پیشگیری، کنترل و کاهش آسیب های اجتماعی: ساختار بی سازمان محله، خود زمینه ساز بروز انواع آسیب های اجتماعی است. محله هایی که وضیعت بی سازمانی اجتماعی دارند، عمدتاً سه ویژگی دارند: جمعیت ناهمگون، تحرک جمعیت بالا و تعلق اکثر ساکنان آنها به پایگاه اقتصادی اجتماعی پایین این شرایط مانع شکل گیری هنجارهای تأثیرگذار بر افراد می شود که نتیجه آن شکستن هنجارها و قواعد اجتماعی و بروز انواع آسیب های اجتماعی در سطح درون محله و حتی فراتر از آن است . روند تحولات اجتماعي، قدرت سازگاري و انطباق افراد و گروه هاي اجتماعي را كاهش داده است و در اين ميان برخي اقشار و گروه هاي اجتماعي در معرض آسيب پذيري بيشتري نسبت به سايرين قرار دارند. پيشگيري و كنترل آسيب هاي اجتماعي همواره يكي از دغدغه هاي برنامه ريزان اجتماعي بوده است. برنامه ريزي براي كاهش و پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي مستلزم شناخت و تبيين اين آسيب هاي اجتماعي و نيز شناخت شيوه هاي اجرايي پيشگيرانه و مزايا و چالش هاي عملي آنهاست.
ظرفیت سازی اجتماعات محلی : ظرفیت سازی اجتماعات محله¬ای، می¬تواند به مثابه¬ی ایده¬ای در نظر گرفته شود که براساس منابع، زمان، هدایت و تعهداتی است که اهداف و تغییرات آن را نشان می دهند و در برگیرنده¬ی رهبری، قلمرو اجتماعی، فعالیت های فردی، تغییرات سازمانی و نهادی است.

 

 

 


با توجه به اینکه افراد ساکن در محله مهاجر هستند و از شهرستان ها و روستاهای اطراف شهر و بعضا از خود شهر به این منطقه مهاجرت کرده اند، روابط درون خانودگی قویتری نسبت به رابطه با افراد محلی دارند. اگرچه تعدادی از خانواده ها به دلیل اعتیاد شوهرانشان با خشونت خانگی مواجه می شوند . با این وجود با تمام مشکلات کنار می آیند و بدهمسری را به مطلقه بودن ترجیح می دهند. در واقع استحکام خانواده در محله بنی هاشم منبعث از رضایت از زندگی نیست و به نظر می رسد بیشتر شبیه به تابوی اجتماعی در قبال زندگی تک والدی یا بدون همسر دیده می شود. از این رو شکستن تابوهای اجتماعی و فرهنگی نوعی سازگاری را در خانواده مبنا نهاده است .با توجه به اینکه محله بنی هاشم از دومنطقه متفاوت تشکیل شده است و ارتباط این دو منطقه بسیار ناچیز است، اما می توان ارتیاطات درون کوچه ای افراد را به عنوان نقطه قوت در محله عنوان کرد .علاوه بر این در محله بنی هاشم گروه کولی ها ساکن هستند که دارای خرده فرهنگ های متفاوتی هستندو افراد ساکن در محله با این گروه 
هیچ گونه ارتباط و مراودتی ندارند. بیشتر از آنکه واژه انزوای اجتماعی در آنان کاربرد داشته باشد، عدم انطباق با فرهنگ شهری و گاه ناسازگاری با سایر گروه های اجتماعی مصداق دارد. نوعی فرهنگ بازتولیده نشده که در اثر عدم تکثر فرهنگی ‌و ارتباطات تضعیف شده، دچار ایستایی شده است. در واقع کولی ها نه به عنوان یک قوم بلکه به عنوان گروه اجتماعی با ارزش و بایدهایی متفاوت از عموم جامعه زندگی می کنند. شیوه آموزش و پنداشته ها بیشتر سنتی و از طریق سینه به سینه نقل می شود. و البته نکته قابل توجهی که به عنوان نقطه قوت و یا شاید نقطه عطف بتوان از آن نام برد، انعطاف پذیری این گروه نسبت به بهبود شرایط موجود با توجه به ادغام نظام ارزش گذاری شهری است . عدم انطباق با نظام ارزشها، مهمترین دلیل عدم پذیرش کولی ها از سوی سایر گروه های اجتماعی است .از آنجایی که کولی هااز طریق  مشاغل کاذب از قبیل دلالی و فروش حیوانات و پرندگان گران قیمت و رمالی ، دست فروشی امرار معاش می کنند علاوه بر آن به خرده فروشی مواد مخدر و دله دزدی  و زور گیری هم می پردازند . کولی ها از بهداشت عمومی پایینی برخوردارند. به همین دلیل مردم محلی از آنها فاصله می گیرند.نزاع های قومی گروه کولی ها که معمولا به سطح کوچه و خیابان کشیده می شود بنابر گسست باور و انسجام قومی در میان آنها یکی دیگر از عوامل نارضایتی و فاصله مردم محلی از آنان است.مردم ساکن در محله بنی هاشم و همینطور کولی ها از اعتقادات مذهبی بالایی برخوردار هستند. جلسات قرآن زنان بصورت کوچه به کوچه برگزار می شود .در ایام عزا داری همگی در هیات ها و گروههای مذهبی شرکت می کنند و با اینکه از وضعیت مالی خوبی برخوردار نیستند نذر و نذورات زیادی می کنند و این یکی از نقاط قوت محله است.

محله بنی هاشم به عنوان یک محله حاشیه ای با آسیب های اجتماعی مختلفی دست به گریبان است .شایع ترین آسیب های اجتماعی موجود در این محله مربوط به فعالیت های مربوط به به مواد مخدر و مشروبات الکلی است که در میان آن ها رتبه اول به حضور معتادین خیابانی اختصاص دارد، امری که بی­تردید در گسترش سرقت و همینطور تکدی گری  به عنوان دیگر اسیب های مهم در این محله موثراست. وجود کارگاه های ضایعاتی متعدد در کنار مراکز فروش مواد مخدر و همینطور زمین های خالی فراوان این محله را به بهشتی برای معتادین خیابانی بدل  نموده است . فرد با استفاده از وضعیت نا به سامان زیست محیطی محله با گشت زنی چند ساعته در کوچه های  مجاور کارگاه های ضایعاتی به راحتی  زباله خشک مورد نیاز برای تامین هزینه مواد خود را جمع آوری نموده ، پول دریافت نموده را به سرعت در مسیر بازگشت خود به زمین خالی محل استراحت خود  به مواد تبدیل نموده و درآنجا در جوار سایر افراد هم قماش خود مصرف می نماید. امری که بی تردید  در گسترش توزیع مواد مخدر  و  مصرف در ملا عام  نیز موثر بوده است.

حضور گسترده معتادین متجاهر کنارعواملی مانند فقر مادی و فرهنگی ساکنین محله ، عدم توجه و مقابله مردم محلی با پدیده مجرمانه ناشی از عدم حساسیت و ترس ، کمرنگ بودن حضور نیروهای انتظامی ناشی از عدم وجود مراکر پلیس  در محله و دور بودن از از آن ها و عدم رفت و آمد سایر مردم شهری به محله به دلیل موقعیت جغرافیایی وکمبود امکانات تفریحی و ورزشی، منجر به ایجاد موقعیت مناسبی برای بزهکاران محلی گردیده است که در سایه آن آزادانه و جسورانه اقدام به توزیع و حتی تولید مواد مخدر و مشروبات الکلی می نمایند.

این معضلات موجب گردیده است که این محله با داشتن بیش از40خانه خرده فروشی مواد مخدر و یا مشروبات الکلی تبدیل به یکی از کلونی ها  تامین این مواد در شهر کرمان  شده باشد. امری که باایجاد یک برچسب منفی برروی این محله منجر به کاهش سطح تعلق خاطر سکنه محلی ، مهاجرت بالا آن ها  از محله و ضعف نظارت اجتماعی درمحله شده ودرنهایت یکی از موانع اصلی توسعه پایدار این محله است.

با توجه به نحوه شکل گیری محله(احداث بزرگراه آیت الله خامنه ای و جدا شدن این محله از محله فیروزآباد به عنوان یکی از قدیمی ترین محلات شهر کرمان)، نبود مرکز محله و متمرکز نبودن محله، اختلاف طبقاتی بین ساکنین محله بسیار مشهود است به نحوی که غالباً ساکنین حاشیه بزرگراه و حاشیه خیابان امام سجاد(یکی از خیابان های اصلی محله) نسبت به ساکنین سایر نقاط محله از وضعیت اقتصادی بهتری برخوردارند که این مطلب در هزینه مسکن و سطح درآمد این نقاط مشهود می باشد. هزینه پایین مسکن در قسمت های داخلی تر محله موجب ایجاد انگیزه مهاجرت از سایر نقاط شهر و همچنین شهرها و روستاهای اطراف به این محله شده به نحوی که 46 درصد علل مهاجرت به محله دستیابی به مسکن مناسبتر بوده و 61 درصد مهاجرت ها از سایر نقاط شهر بوده است. این مهاجرت ها سبب شده ساکنین محله تعلق خاطر بالایی به محله نداشته باشند و در صورت توانایی سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار سایر نقاط شهر را ترجیح دهند.

با توجه به حاشیه ای بودن محله و سطح پایین درآمدی و تخصص افراد(86 درصد افراد محله تحصیلات زیر دیپلم دارند) اکثریت زنان خانه دار و غالب مردان کارگر هستند. این مطلب موجب سطح بالای مشارکت زنان محله شده است. بر اساس نمونه گیری صورتگرفته 24، نرخ مشارکت اقتصادی در محله بنی هاشم معادل 56/49 درصد می باشد. همچنین، نرخ بیکاری مردان 62/30 درصد و نرخ بیکاری زنان 21/55 درصد است که بیانگر نرخ بیکاری 35 درصدی برای کل محله می باشد.   نرخ بیکاری برای جمعیت 15 تا 24 ساله محله معادل 25/32 و برای جمعیت 15 تا 29 ساله 45/36 است. بیشترین سهم اشتغال در محله نیز مربوط به بخش خدمات است. پس از آن بخش صنعت و در انتها بخش کشاورزی قرار دارد.

این وضعیت نامتعادل این محله به لحاظ کالبدی ، اجتماعی و اقتصادی، نيازمند ارائه راهکارهایی در خصوص مدیریت شهری با رویکرد ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و کاهش آسیب های اجتماعی هست.راهکاری که علاوه بر توجه به وضعیت کالبدی این محه با ارائه خدمات اقتصادی ، اجتماعی - فرهنگی، حقوقی و مددکاری به ساکنان این منطقه کمک نماید که در فرهنگ و اقتصاد شهری استحاله گردند.

طرح تسهیلگری و توسعه محلی با هدف توانمند سازی محلات حاشیه ای کشور در 5 حوزه شهرسازی ، اجتماعی ،اقتصادی ،حقوقی و مددکاری جدید ترین و کامل ترین راهکاری است که تا کنون برای کاهش آسیب های اجتماعی در محلات حاشیه ای و بالتبع کلان شهر ها مطرح شده است. تعدد محلات حاشیه ای و سکونتگاه های غیر رسمی همراه با نرخ صعودی آسیب های اجتماعی در شهر کرمان موجب شد که پس از هماهنگی های دفتر امور اجتماعی استانداری کرمان، این محله نیز به عنوان یکی از مناطق هدف،  در ساختار مسیر اجرایی قرار بگیرد.

پس از افتتاحیه دفتر در محله بنی هاشم و دریافت دستورالعمل ها توسط شرکت نقش کلیک که در پروژه به عنوان مشاور مادر شناخته می شود، طرح از خرداد ماه 97 با شناخت مراحل اقدام شروع به کار کرد. درطی دوسالی که از شروع طرح تا پایان خرداد 99 میگذرد اقدامات و فعالیت های مهمی با تسیهلگری و ابتکار و پیگیری کارشناسان دفترتسهیلگری و توسعه محلی بنی هاشم به شیوه های مختلف اجتماع محور و نهاد محور صورت پذیرفته است که تغییراتی اساسی در شاخص هی کالبدی ، اجتماعی ، حقوقی ، اقتصادی و مددکاری این محله را موجب گردیده است. اهم این اقدامات در حوزه های مختلف به صورت تیتروار در ادامه می آیند.

خلاصه اهم اقدامات انجام شده در زمینه کالبدی عبارتند از: بروز رسانی نقشه محله، تشکیل پایگاه داده کالبدی و معابردرنرم افزارGIS ، تسهیل در ساخت اولین بوستان محله،  آسفالت معابر (77622مترمربع) ،نصب 64 تابلو معابر ،احداث 7 عدد سرعتگیر ،نصب 12 عدد تابلو راهنمایی رانندگی ،نصب 5 تابلو ایستگاه اتوبوس ، احداث پیاده رو در بلوار فرزانگان و احداث کندرو و اصلاح هندسی بزرگراه آیت الله خامنه ای ، کاشت 240 اصله نهال، پاکسازی زمین های مخروبه و خطر آفرین ، انتقال معتادین و کارتن خواب به اردوگاه متکدیان شهرداری و انجام مطالعات پیش از احداث پارک با مشارکت ساکنین محله و شهرداری منطقه یک  ، مصوبه تخفیف 50 درصدی حق الزحمه مهندس معرفی شده از سوی نظام مهندسی برای طراحی و نظارت در محله بنی هاشم ، شناسایی کارگاه های آلاینده و ضایعاتی در محله و پیگیری برای ساماندهی و پلمپ تعداد 6 کارگاه ، جمع آوری زباله خشک، مشارکت مردم در طرح آموزش خانه به خانه تفکیک ازمبدا زباله، اجرای موسیقی خیابانی توسط افراد داوطلب در معابر محله دراستا رونق بخشی به فضای شهری

خلاصه اهم اقدامات انجام شده در زمینه اجتماعی عبارتند از : افزایش مشارکت مردمی بخصوص زنان محله و انتخاب 64 نماینده کوچه ،تشکیل کارگروه خوداشتغالی محله در زمینه صنایع دستی  و صنایع غذایی،تشکیل گروه زنان خودجوش مانلی ، تسهیل در بازگشت 100نفر از دانش اموزان بی بضاعت و بازمانده از تحصیل به مدرسه،برگزاری اموزشهای هلال احمر در مدارس هدف و در محله،استقرار کتابخانه در مهدیه صاحب الامر محله با اجرای طرح "کتاب درختی که نمی میرد" ،فعال سازی مسجد صاحب الامر محله با استقرار خانه ورزش و تشکیل کانون فرهنگی –هنری در آن ،چاپ گاهنامه محلی به نام قاب محله

خلاصه اهم اقدامات انجام شده در زمینه حقوقی عبارتند از: 1- پیشگیری اجتماعی از جرم از طریق تشکیل تیم ها و گروه های اجتماعی شامل : جمعیت حقوقی شهروند به عنوان اولین سازمان مردم نهاد محلی ، گروه جوانان محله بنی هاشم و گروه معتمدین محله، اجرای طرح های پیشگیری از جرم گام های امنیت (پیاده روی های دسته جمعی با محوریت مبارزه با توزیع و قاچاق مواد مخدر) و سلام همسایه (وبازید و ارائه مشاوره و راهنمایی به خانواد های کولی و بزهکار محلی)) ، تشکیل تیم های فوتسال کودکان و نوجوانان محله بنی هاشم و اقدام برای ثبت باشگاه فوتسال محله بنی هاشم نصب پوسترهای آگاهی بخشی در سطح محله به صورت ماهانه 2- پیشگیری وضعی از جرم از طریق تسهیل در تصویب گشت یگان امداد برای محله، تصویب تخصیص بودجه احداث کلانتری در محله و پیگیری برای تامین زمین کلانتری، افزایش روشنایی خیابان امام سجاد و برطرف نمودن مشکلات شبکه برق با پیگیری از اداره برقوایجاد حساسیت در کلانتری منطقه در مقابله با جرایم 3- پیشگیری رشد مدار از جرم از طریق برگزاری جلسات نمایش فیلم برای نوجوانان و جوانان به صورت ماهیانه، برگزاری کارگاه آموزشی نمایش و نقد فیلم در سطح محله،برگزاری دوره های آموزشی حقوق خانواده ، حقوق شهروندی، مکاتبات و اصول اداری، دوستداران کودک و آشنایی با سازمان های مردم نهاد . نتایج اقدامات انجام شده در حوزه پیشگیری عبارتند از : کاهش 1 درصدی نرخ خشونت های خیابانی، دستگیری بیش از 35نفر از خرده فروشان محلی وافزایش 127 درصدی آمار کشف جرم در محله.سایر اقدامات انجام شده در حوزه حقوقی عبارتند از : انعقاد تفاهم نامه همکاری با کانون وکلا دادگستری جهت  ارائه وکیل معاضدتی برای ساکنین محلی ،تسهیل در اخذ شناسنامه برای افرادفاقدشناسنامه، ارائه طرح تقسیط هزینه صدور پروانه به شورای شهر

کرمان و اخذ  مصوبه.  خلاصه اهم اقدامات انجام شده در زمینه اقتصادی عبارتند از: ثبت شرکت خدماتی و معرفی افراد متقاضی  کار در این شرکت(60 نفر )، طراحی نرم افزار جاروجیرو با همکاری شورای هماهنگی مواد مخدر جهت بازاررسانی مشاغل خدماتی ، تشکیل کانون همیاری توسعه اجتماعی رسالت به منظور تسهیل شرایط اخذ تسهیلات برای بنگاه های خرد محله ، تشکیل 3 صندوق خرد اشتغالزا تشکیل 10 گروه مشاغل خرد در زمینه های دسر سازی، پرورش زنبور عسل، فرآوره های خرما، کافی شاپ، آرایشگری، فیروزه کوبی، بافت نوین، گیوه بافی و عکاسی ، برگزاری دوره  های آموزشی کشاورزی شهری و اعطای گواهی معتبر مرکز آموزش سازمان تحقیقات کشاورزی در رشته های کشاورزی شهری به تعداد 193 نفر ، برگزاری دوره های پرستاری سالمند و پرستاری کودک و ارائه مدرک دانشگاه بهزیستی به 32 نفر ، برگزاری کارگاه های آموزشی کارآفرینی انگیزشی  ،مذاکره با صندوق های خرد خانگی به منظور تسهیل شرایط اخذ تسهیلات بنگاه های خرد محله مذاکره با کارخانه کیک و کلوچه چریکو و استخدام 5 نفر افراد بهبود یافته ازاعتیاد، اشتغال 11 نفرافراد محله در گالری لنا در زمینه پته دوزی و تفاهم با شرکت کاردوک به منظور ایجاد کسب و کار خرد در زمینه شالبافی

خلاصه اهم اقدامات انجام شده در زمینه مددکاری عبارتند از: تشکیل گروه معلولین ،تشکیل گروه سلامت ، امضای تفاهم نامه ی همکاری فی ما بین دفتر تسهیلگری با انجمن نیکوکاری یاس،رعد،جمعیت ویرگول و بهزیستی شهرستان کرمان درراستا خدمات رسانی بهتر و کم هزینه تر به مخاطبین در محله، اجرای طرح دوره های آموزشی و ارتقای تحصیلی برای دانش آموزان از سوم تا پیش دانشگاهی در محله، اجرای طرح قهرمانان محلی دراستا پیشگیری از اسیب های اجتماعی در میان کودکان وبرگزاری کارگاه های نقاشی با موضوعات اجتماعی( کنترل خشم، بهداشت، کنترل استرس، اعتماد به نفس)در قالب قصه درمانی برای کودکان در معرض آسیب، اجرای طرح سلام همسایه در میان خانواده های آسیب دیده درراستا پیشگیری و بهبود مصرف مواد مخدر ،توزیع پک های مواد غذایی و بهداشتی و توزیع 500 بن خرید مواد غذایی در میان خانواده های نیازمند و آسیب دیده مسئله رفاه و تآمین اجتماعی شهروندان از جایگاه ویژه ای در سیاست گذاری های کلان و برنامه ریزی های موجود برخوردار می باشد اما شیوه ای که برای دستیابی به این اهداف اتخاذ می شود به اندازه خود چنین هدفی دارای اهمیت است. با توجه به گستردگی و چند بعدی بودن مسئله رفاه و تامین شرایط مطلوب زندگی، تمامی نهادهای شهری و مدیریتی به نحوی در این امر دخیل هستند، هر چند سازمانی مشخص را بعنوان متولی این امر بتوان شناخت. هر چند این مهم در مورد سکونتگاه های غیررسمی انجام گردیده است، سکونتگاه هایی که مسئله فقر در آن ها با سایر مشکلات از جمله غیررسمی بودن مالکیت ها به هم آمیخته که راهکار و نگاه  ویژه ای را طلب می نماید. از این رو هر چند اقدامات ارزنده ای در دفاتر تسهیلگری کل کشورانجام پذیرفته است، اما با توجه به بسترهای کلان در بسیاری موارد راهکاری برون رفت تسهیلگرانه چندان اثربخش نیست. از این رو نیازمند دستورالعمل های کارشناسی شده بیشتری می باشد. تردیدی نیست که مطالعه  و پژوهش علمی باید خمیرمایه و چراغ راهنمای هر حرکتی باشد، از این دستورالعمل و اختصاص بودجه و منابع مالی بیشتر برای محورهای ذیل پیشنهاد می گردد.                                         

1-بررسی مسئولیت اجتماعی بنگاه ها، معادن، بانکها و ...                                                                                         

2-سنجش میزان اعتماد نسبت به سازمانها و نهادهای دولتی و تمایل به مشارکت                                                             

3-عدم تمایل به حرفه آموزی ساکنین مناطق                                                                                                                                       

4-بیکاری ارادی افراد کم درآمد                                                                                                                            

5-واکاوی جرایم خرد و بزه                                                                                                                                 

6-بررسی میزان اثربخشی دوره های آموزشی 

اهداف توسعه محلی
توسعه زنجیره فضاهای اجتماعی در سطوح مختلف در کشور نیازمند برنامه ریزی دوسویه و هوشمندانه براساس بهبود وضع موجود و پایداری آتی پهنه های اجتماع محلی با محرک های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی در مقیاس خرد می باشد. در این راستا اهداف بهبود و ارتقاء محلات حاشیه نشین به محیط های عمومی و خصوصی پویا و سرزنده به شرح زیر می باشد:
الف) اهداف کلی:
- بهبود و ارتقای شاخص سرمایه اجتماعی؛
- بسترسازی جهت بهبود و ارتقای مشارکت اجتماعی؛
- توانمندسازی جامعه محلی به ویژه جوانان و کودکان؛
- بهبود وضعیت اقتصاد و معیشت خانوار؛
- ترویج الگوی ایرانی اسلامی مصرف، کار و فعالیت؛
- کاهش آسیب‌های اجتماعی و حمایت از گروه‌های آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده؛
- مشارکت همه‌جانبه و حداکثری جامعه محلی در تصمیم‌گیری‌ها و اقدامات محلی؛
- بهره‌گیری از حداکثر ظرفیت‌ها و توان مدیریت شهری، جامعه محلی و بخش خصوصی؛
- بهبود وضعیت مسکن و بهسازی محیطی محله؛
- آگاهی از ظرفیت ها و دارایی های فیزیکی و انسانی مغفول مانده اجتماعات محلی؛
- نقش دهی به جامعه محلی و نهادهای مرتبط در راستای ایجاد و احیاء حس تعلق به محیط عمومی و خصوصی.
ب) اهداف خرد:
- بهبود وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اجتماع محلی؛
- ارتقای ایمنی و امنیت اجتماعی و کالبدی؛
- افزایش کیفیت محیط عمومی و بهینه سازی مصرف انرژی؛
- بهبود سطح برخورداری از فرصت‌ها، خدمات و زیرساخت‌های پشتیبان سکونت؛
- افزایش اهمیت جایگاه محلات در برنامه‌های بخش عمومی و تقویت نهادهای محلی؛
- ارتقای عدالت در فرآیند توسعه محله‌ای؛
- ارتقای سطح اعتماد عمومی و مشارکت شهروندی.
ج) سیاست های دستیابی به اهداف:
- فراهم نمودن زمینه های آموزش و پیشگیری از آسیب های اجتماعی و فرهنگی؛
- حمایت از فعالیت گروه‌های بومی در سازمان‌های اجتماع‌محور؛
- شناسایی، تحلیل، دسته‌بندی و اولویت‌بندی نظرات ساکنان محله؛
- افزایش سهم محلات حاشیه نشین در بودجه دستگاه‌های بخش عمومی؛
- حفظ و تقویت فضاهای سبز و امکانات تفریحی و فرهنگی؛
- به کارگیری روش‌های مشارکت جویانه در بهسازی، زیباسازی و ارتقاء کیفیت محیط شهری؛
- استفاده از ابزارهای متنوع ارتباطی و آموزشی مرتبط با توسعه محله ای؛
- تامین بسترهای مناسب ارتباط دوسویه شهروندان و مدیران محلی؛
- فراهم نمودن امکان مشارکت ساکنان در روند تهیه و اجرای برنامه‌های توسعه محله‌ای؛
- تسهیل و فراهم ‌نمودن زمینه نظارت اجتماعی در فضاهای عمومی؛
- ارتقاء شرایط زیست گروه‌های اجتماعی ویژه (اتباع خارجی، گروههای آسیب دیده و...)؛
- رفع موانع حقوقی و تسریع رسمیت‌بخشی به مالکیت ساکنان بر املاک مسکونی؛
- استفاده از روش‌های اقتصادی تحقق خدمات شهری از طریق ترکیب کاربری‌های خدماتی و ارزش افزا؛
- ایجاد یا تجهیز فضاهای باز و سبز محله به عنوان فضای نجات و پشتیبان مدیریت بحران؛
- تشویق کارافرینان به سرمایه‌گذاری در محلات و استفاده از نیروی کار محلی؛
- کشف یا ایجاد فرصت‌های اقتصادی محلی در جهت کارآفرینی و توانمندسازی؛
- توجه به انطباق حداکثری برنامه اقدام (نتیجه برنامه توسعه) با نظرات ساکنان محله و دستگاه‌های موثر؛
- استفاده از ظرفیت‌های بخش‌های عمومی و غیردولتی (همانند سرای محله، سازمان بهزیستی، خیریه‌ها، مساجد و...)؛ برای ارایه خدمات مشاوره به ساکنان محله؛
- تقویت، تسهیل حضور سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های اجتماع‌محور در فرآیند برنامه‌ریزی و توسعه محله‌ای؛
- احداث و تجهیز فضاهای شهری به زیرساخت‌ها و تجهیزات امداد و مدیریت بحران (مانند سوله‌های مدیریت بحران، کانکس‌های تجهیزات امداد و مدیریت بحران، اورژانس، آتش نشانی و...).

رویکرد توانمندسازی

توانمندسازی، به همراه سیاست­های ارتقاء و بهسازی محیط به دنبال ایجاد تغییراتی اصولی در فرایند اسکان گروه‌های کم­درآمد شهری است. در این فرایند بر پایه منابع و ظرفیت­های موجود در اجتماعات محلی و در پیوند با سیاست­های کلان توسعه ملی، ساختاری ایجاد گردید که عملاً مردم کم­درآمد نیز توان لازم را جهت همراهی و اجرای پروژه­های موردنیاز خود داشته باشند. در این رویکرد بحث مهندسی ساختمان به مهندسی اجتماعی تغییر یافته است و تلاش می­شود تا با ظرفیت­سازی و ایجاد نهادهای مربوطه (غیردولتی) و افزایش توانمندی­های گروه‌های اجتماعی (از طریق برنامه­های آموزشی، بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی) زمینه لازم جهت تحقق اهداف و برانگیختن انگیزش­های توسعه­ای برای سازمان‌دهی محلات شهری مهیا گردد. به موازات اعمال این رویکرد، تلاش می­گردد با تفویض و واگذاری امور تصمیم­سازی و تصمیم­گیری به سطوح محلی جامعه، فرایند اجرای پروژه­ها، از طریق راهبرد واگذاری اختیار، هرچند ممکن به نیازهای محلی نزدیک شده و استمرار پیدا نماید.

این رویکرد، بر بسیج تمام منابع, عوامل و امکانات بالقوه و برای ایجاد مسکن و بهبودی در شرایط زندگی جوامع فقیر تأکید دارد و به مردم این فرصت را می­دهد که شرایط خانه و محل زندگی خود را با توجه به اولویت­ها و نیازهایشان بهبود بخشند. به‌طور خلاصه در رویکرد توانمندسازی مرکز توجه، ساکنان شهر و مردم هستند و دولت متعهد می­گردد که تسهیلات لازم را برای آنان فراهم کند. بهسازی شهری همراه با توانمندسازی اجتماعات محلی، رهیافت نوینی برای حل مسئله فقر شهری است که دیگر مهندسی ساختمان و تزریق منابع مالی صرف را رهگشا نمی­داند بلکه مهندسی اجتماعی با حمایت و تسهیل بخش عمومی و سازمان‌های غیردولتی، محلی و مشارکت فعال ساکنان موردتوجه قرار دارد(هادی­زاده،39:1382). در رویکرد توانمندسازی، دست­یابی به فرایند نیل به محصول مهم‌تر تلقی شده و راه و فرایندی به کار گرفته می­شود که طی آن مشارکت مردمی و ارتقاء ظرفیت­های اجتماعات محلی در اسکان غیررسمی نهادینه شود تا در نهایت، اگرچه با حمایت و بسترگشایی­های بخش دولتی، خود ایشان برآوردکننده نیازهایشان باشند. آنچه در این رویکرد کلیدی است، تأکید ویژه بر افزایش درآمد و فقرزدایی خانوار است که بدین منظور آموزش­های حرفه­ای و بالا بردن مهارت نیروی کار و نیز مساعدت آنان در دسترسی به منابع، سازمان‌دهی و بازاریابی بهتر کسب‌وکارشان به‌ویژه با میانجیگری سازمان‌های غیردولتی و محلی، حائز اهمیت بسیار است

 

رویکرد نیازمبنا

رویکرد دارایی مبنا

بر مسایل و مشکلات اجتماع محلی تمرکز می‌کند

بر دارایی های اجتماع محلی متمرکز می شود

به دنبال حل مشکلات از طریق راه حل های تکنیکی است

به دنبال شناسایی فرصت ها از طریق انتخاب دارایی های مهم است

مبتنی بر امور خیریه است

مبتنی بر حق توسعه است

متخخصان راهکارهای را در فرآیندی یک سویه تعریف می‌کنند

راهکارها از طریق تبادل نظر ساکنان با تسهیلگری برنامه ریز به دست می آید

منابع مالی به سازمان های دولتی اختصاص می باید

منابع مالی، سرمایه گذاری ها و فعالیت های داوطلبانه از انجمن ها حمایت می‌کند

خدمات مورد نیاز خارج از محله تعیین می شوند

خدمات مورد نیاز درون محله از طرف ساکنین محله تعیین می شوند

تاکید زیادی بر نقش دولت وجود دارد

تاکید عمده بر روی نقش اجتماع محلی و انجمن های آن است

مردم محلی به عنوان بهره مندان و استفاده کنندگان دیده می شوند

مردم محلی به عنوان شهروندان و همکاران دیده می شوند و بهترین افراد برای کنترل و نگهداری خدمات هستند

به دنبال کنترل مردم است

به دنبال توسعه ظرفیت های مردم است

ریشه در رویکرد توسعه سرزمین و کاهش ریسک ها دارد

ریشه در توسعه مردم واستفاده از ظرفیت های مردمی دارد.

برنامه به عنوان پاسخی به مشکلات در نظر گرفته می شود

مردم به عنوان پاسخ مشکلات در نظر گرفته می شوند

هدف اصلی اجرای برنامه است

به دنبال راه اندازی فرآیندی توسعه است

منابع اجتماعی: منابع اجتماعی به کلیه افراد، گروه‌ها، سازمان­ها، مراکز، ادارات و مؤسسات دولتی، غیردولتی و حاکمیتی اطلاق می­گردد که می­توانند در جهت رفع مشکلات و نیازهای ساکنان محله گام­های مؤثری را با ارائه خدمات اجتماعی، فرهنگی، کالبدی و اقتصادی خاص (حرفه آموزی، وام، ترک اعتیاد، مساعدت مالی، خرید لوازم، تهیه خوراک، پوشاک، تأمین مسکن، مشاوره و راهنمایی و...) بردارند.[1] مشارکت منابع اجتماعی در توسعه محله زمینه لازم برای بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌ها، فرصت‌ها و سرمایه‌های فیزیکی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و مالی را در محله فراهم می­کند. کیفیت عملکرد کارشناسان دفتر محلی بسته به میزان و کیفیت ارتباطات، تعاملات و همکاری­های آنان با منابع اجتماعی محلی و فرامحلی است. در این زمینه اقدامات کارشناسان شامل مجموعه­ای از فعالیت­هاست که در نهایت منجر به همکاری و مشارکت فعال هر یک از منابع اجتماعی در خصوص ابعاد مختلف توسعه محلی است. این فعالیت­ها که در جریان شناسایی، مذاکره، تعامل و جلسات مشترک با هر یک از منابع اجتماعی صورت می­گیرد، شامل موارد ذیل می­باشند:

1ـ شناسایی، تهیه و بروزرسانی فهرست دارایی‌های محله؛

2ـ تعامل و همکاری با منابع اجتماعی؛

3ـ سنجش وضعیت (تحلیل شیوع، شدت و روند) هر یک از نتایج حاصل از مطالعه محورهای 45 گانه، یا اولویت‌های شناسایی شده در مونوگرافی یا حاصل از تعامل با منابع اجتماعی؛

4ـ ارزیابی ظرفیت­ها، فرصت‌ها، محدودیت­ها، نقاط ضعف و قوت در منابع در ارائه خدمت به جامعه محلی؛

5ـ تنظیم نحوه تعامل و ارتباطات دو و چند جانبه و نحوه همکاری در خصوص برنامه­ها و اقدامات مشترک.